Piroteknik Kartuş Teknolojisi

Güvenli, Verimli ve Çevre Dostu Patlatma Teknolojileri

Patlayıcı Türleri ve AutoStem Teknolojisi

Piroteknik Kaya Kırıcı Kartuşlar, geleneksel patlayıcılara kıyasla daha güvenli, çevre dostu ve kontrollü bir kırma çözümü sunar. Kimyasal reaksiyon yoluyla gaz basıncı üreterek kayaları çatlatma prensibiyle çalışır ve yüksek sarsıntı, titreşim veya şok dalgası oluşturmaz. Bu sayede, şehir içi alanlar, tarihi yapılar, hassas mühendislik projeleri ve maden ocakları gibi riskli bölgelerde güvenle kullanılabilir. AutoStem teknolojisi ile entegre edilen bu sistem, patlayıcı madde kullanımını minimize ederek saha güvenliğini artırır ve çevresel etkileri azaltır. Ayrıca, kullanım kolaylığı, düşük taşıma riski ve izin süreçlerinin geleneksel patlayıcılara göre daha az olması gibi avantajlara sahiptir.

Yüksek Güçlü Patlayıcılar (High Explosives)

Ticari patlayıcılar, yüksek hızda bozunma tepkimeleri (supersonic) nedeniyle "Yüksek Güçlü Patlayıcılar" olarak sınıflandırılır.

  • Özellikler: Kimyasal tepkime hızları çok yüksektir ve detone olurlar.
  • Detonasyon Hızı (VoD): 343 ile 7000 metre/saniye arasında değişir.
  • Etkiler: Yakındaki malzemeleri parçalar, ezerek yüksek hızda çevreye savurur.
High Explosives Illustration

Düşük Güçlü Patlayıcılar (Low Explosives)

AutoStem Kartuşları, düşük hızda bozunma tepkimeleri (subsonic) nedeniyle "Düşük Güçlü Patlayıcılar" olarak sınıflandırılır.

  • Özellikler: Detonasyon yerine deflagrasyon (yanma) gerçekleşir.
  • Deflagrasyon Hızı (VoD): 343 metre/saniyenin altındadır.
  • Etkiler: Daha az kırılma ve minimum taş sıçraması (Flyrock) ile itme ve kaldırma etkisi yaratır.
Low Explosives Illustration

Yüksek Patlayıcılar & Piroteknik Kartuşlar

High Explosives vs Pyrotechnic Cartridge

Toz Faktörü ve AutoStem Teknolojisi

Powder Factor

Toz Faktörü, birim hacimdeki kayayı kırmak için gereken patlayıcı miktarını ölçmek için kullanılan bir metriktir.

  • Tanım: Genellikle kilogram veya pound başına metreküp/kübik yard cinsinden ölçülür.
  • AutoStem Avantajı: Geleneksel ticari patlayıcılara göre daha düşük toz faktörleri sunar.
  • Şok Dalga Kontrolü: Düşük detonasyon hızları sayesinde şok dalgaları (PPV) daha iyi kontrol edilir ve yayılma mesafesi azalır.

Toz Faktörü Karşılaştırması

Powder Factor

ANFO’nun çok daha düşük bağıl yoğunluğa sahip toz faktörü AutoStem ile en iyi şekilde karşılaştırılabilir, ancak bu örnekte ANFO kullanılırken tavsiye edilen pentolit güçlendirici kullanımı hariç tutulmuştur. ANFO’nun suya ve ıslak deliklere karşı uçuculuğu da göz önünde bulundurulmalıdır, oysa AutoStem’de III. Nesil kartuşların tümü suya dayanıklıdır.

Paketli Patlayıcılar - 32x200mm Emisyon Kartuşlar

Packaged Exposives

Kartuş formundaki paketlenmiş patlayıcılar, hem su kısıtlamasını hem de güçlendirici gereksinimini karşılar, ancak patlayıcının yüksek nispi yoğunluğu, AutoStem ile karşılaştırıldığında toz faktörü boşluğunu artırır.

Pompalanabilir Patlayıcılar

Pupable Exposives

Emülsiyonlar da su kısıtlamalarını giderir ancak emülsiyonla birlikte bir güçlendirici kullanılması önerilir. Emülsiyonların bağıl yoğunlukları müşterinin gereksinimlerine bağlı olarak 0,8 ila 1,25 g/cc arasında değişir, ancak Güney Afrika yeraltı madencilik endüstrilerinde 1,1 g/cc normdur. Pompalanabilir patlayıcılar, kartuşlar kullanıldığında kartuşlar ile patlatma deliğinin yan duvarları arasında boşluklar olduğunda deliğin tüm çapını doldurduğundan toz faktörlerinde hafif bir artış meydana gelir.

Tepe Parçacık Hızı (PPV)

Tepe Parçacık Hızı (PPV) patlatma operasyonlarında, özellikle de yer titreşimlerinin yakındaki yapılar üzerindeki etkisini değerlendirirken kritik bir ölçümdür.

  • 💨 Düşük Toz Faktörleri: AutoStem kaya kırıcı kartuşlar, ticari patlayıcılara kıyasla aynı uzunluktaki patlatma deliği için gereken daha küçük kartuş ağırlığı nedeniyle daha düşük toz faktörleri ile istenen parçalanmayı sağlayabilir.
  • ⚠️ Ani Ateşleme: Standart AutoStem kartuşları, ticari patlayıcılarla patlatma kablosu kullanıldığında olduğu gibi, bağlı tüm kartuşların anında ateşlenmesini sağlayan bir ateşleyici içerir. Bu, gecikme başına daha yüksek patlayıcı ağırlığı ile sonuçlanır ve bu da PPV'leri artıracaktır.
  • ⌛ Sıralı Başlatma: Sıralı (det ready) AutoStem kartuşları, ticari patlayıcılarla fünye tertibatlarının veya elektronik fünyelerin kullanılmasına benzer şekilde tek delikli başlatmaya izin verir. Bu özellik yer titreşimlerinin etkili bir şekilde yönetilmesinde önemlidir ve hassas yapıların yakınında patlatma yaparken faydalı olabilir.

Toz Faktörü, birim hacimdeki kayayı kırmak için gereken patlayıcı miktarını ölçmek için kullanılan bir metriktir.

PPV Formula
  • K: Kaya Faktörü (“500” sert kaya için tipiktir).
  • B: Kayanın özellikleriyle ilgili bir sabit.
  • R: Yükten ilgili noktaya olan mesafe (genellikle metre cinsinden).
  • Q: Gecikme başına patlayıcı yük kütlesi (kilogram cinsinden).

Aşağıdaki tablo, yukarıda açıklanan çeşitli seçeneklerin zemin titreşimleri örnekleme amacıyla seçilen 50 mm/s’yi aşmadan kullanılabileceği bir yapıdan minimum mesafeyi göstermektedir.

Peak Particle Velocity Table

Bu formül genellikle bir patlamadan bir yapıya olan güvenli mesafeyi, bizim durumumuzda örnekleme amacıyla 50 mm/s olan bir hedef PPV’ye dayalı olarak tahmin etmek için kullanılır. Bu formülün kullanılması, seçilen PPV eşiğinin aşılmaması için gereken minimum mesafenin belirlenmesine ve böylece yakındaki yapıların hasar görmesinin önlenmesine yardımcı olur.

Piroteknik Kaya Kırıcı Kartuşların Sahada Kullanımı

Bu video, piroteknik kaya kırıcı kartuşların saha uygulamalarında nasıl kullanıldığını aşamalarıyla göstermektedir.

AutoStem piroteknik kaya kırıcı kartuşlarla yaptığımız örnek saha uygulamalarımızı gösteren videolara gitmek için tıklayınız.

📜 Yasal Mevzuat

Piroteknik kaya kırıcı kartuşlar, her ne kadar geleneksel patlayıcılardan farklı olarak düşük tehlike sınıfında değerlendirilse de, içerdiği itici gaz ve kontrollü patlama prensibi nedeniyle Türkiye’de patlayıcı madde mevzuatı kapsamında belirli düzenlemelere tabidir. Bu ürünlerin üretimi, ithalatı, taşınması, depolanması, satışı ve kullanımı; kamu güvenliği ve iş sağlığı açısından bir dizi yasal prosedüre bağlanmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde bu tür ürünlerin kullanımı;

kapsamında denetlenmekte ve ruhsatlandırılmaktadır.

🔐 Ruhsatlandırma Süreci

Piroteknik kaya kırıcı kartuşların yasal olarak kullanılabilmesi için;

  • Kullanıcılar, bulunduğu ilin valilik makamına başvurarak patlayıcı madde kullanma izni alması gerekir.
  • Başvuru sırasında taşıma ve depolama izinleri, yetkili teknik personel bilgileri, ürün güvenlik belgeleri (SDS, CE, UN sınıfı) ve kullanım amacıyla ilgili proje veya saha bilgileri sunulmalıdır.

Ruhsatlandırma işlemleri genellikle 2-3 hafta içinde sonuçlanmakta olup, ürünün teknik sınıfı ve tehlike seviyesi (örneğin UN0432 - Class 1.4S) açıkça belirtilmelidir.

🔥 Ateşleyici (Ateşçi) Belgesi Zorunluluğu

Piroteknik kartuşların sahada uygulanması yalnızca yetkili Ateşleyici (Ateşçi) Belgesine sahip kişiler tarafından yapılabilir. Bu belge, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından patlayıcı madde kullanım ve güvenlik eğitimini başarıyla tamamlayan kişilere verilir.

Ruhsatlı kullanımda, en az bir Sertifikalı Ateşçi uygulama sırasında sahada bulunmalı ve işlemleri bizzat yürütmelidir. Bu belge olmaksızın yapılan uygulamalar yasa dışıdır ve ciddi yaptırımlara tabidir.

Ayrıca bu ürünlerin ithalatı ve satışı yalnızca Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş firmalar aracılığıyla yapılabilir ve CE uygunluğu, SDS (Güvenlik Bilgi Formu), UN sınıflandırması gibi belgelerle desteklenmelidir.

Bu yasal çerçeve, hem çalışan güvenliğini hem de kamu düzenini korumayı amaçlamakta olup, mevzuata aykırı kullanım ciddi idari ve hukuki yaptırımlarla karşılaşılmasına neden olur.

Piroteknik Kaya Kırıcı Kartuşlar Hakkında Sorular

Piroteknik kaya kırıcı kartuşlar hakkındaki diğer sorularınız için sıkça sorulan soruları (SSS) tıklayınız.